آنچه که ایشان دارند ما هم می‌خواهیم. مگر چه چیز ما از آنان کمتر است؟

دیروز دوستی می‌گفت: «در هلند مواد مخدر نرم (مثلا حشیش) آزاد است و رسما در رستوران‌های خاصی خرید و فروش می‌شود و دولت بر آن نظارت دارد. باید در ایران هم مواد مخدر نرم آزاد باشند، مگر ما چه چیز مان از هلند کمتر است؟»
راستش من در باب مواد مخدر هیچ آگاهی‌ای ندارم ولی اگر این را بپذیریم که «فلان کشور بهمان چیز خوب یا بد را دارد» و بعد چشم‌مان را بر روی واقعیات جغرافیائی و اجتماعی و تاریخی و اقتصادی و سیاسی مملکت‌مان ببندیم و بگوئیم «ما هم همان چیز را نیاز داریم مگر چه چیزمان از آنان کمتر است؟» در حقیقت داریم خودمان را گول می‌زنیم. به جمله‌‌های زیر دقت کنید و ببینید با استدلال کدامیک موافق هستید:
هلند آزادی مواد مخدر دارد. چرا مواد مخدر در ایران آزاد نباشد؟ مگر ما چه چیز‌مان از هلند کمتر است؟

• ژاپن به سراسر دنیا اتومبیل تویوتا صادر می‌کند. چرا ایران به سراسر دنیا سمند و پژو صادر نکند؟ مگر چه چیز ما از ژاپن کمتر است؟
• کره شمالی ملتی دارد که میلیونها نفر آن فقیر و بد بخت هستند و هر روز ده‌ها نفرشان از زور گرسنگی کنار خیابان می‌افتند و می‌میرند. چرا ایران میلیونها فقیر و بدبخت نداشته باشد و هر روز ده‌ها نفرشان از زور گرسنگی کنار خیابان نیفتند و بمیرند؟
• آمریکا مرکز قمار‌خانه‌های جهان را در شهر «لاس‌و‌گاس» دارد و هر سال میلیارد‌ها دلار از این راه درآمد دارد. چرا ایران مرکز قمار‌خانه‌های جهان را نداشته باشد و هرسال از این راه میلیارد‌‌ها دلار کسب درآمد نکند؟ مگر «کیش» ما چه چیز از «لاس‌و‌گاس» آنها کمتر دارد؟
• فرانسه در دنیا به صنعت شراب‌ خود شهرت دارد. چرا ایران به صنعت شراب خود شهرت نداشته باشد؟ مگر ما چه چیزمان از فرانسه کمتر است؟
• برزیل کشور کارناوال‌های معروف و دیدنی است. چرا در ایران کارناوال‌های معروف و دیدنی نداشته باشیم؟ مگر ما چه چیز‌مان از برزیل کمتر است؟
• کانادا کشوری سرد و یخ‌زده است. چرا آنها اینقدر برف و یخ دارند که در دنیا به آن معروف هستند ولی ایران برف و یخی ندارد که به آن معروف باشد؟ مگر ما چه چیزمان از کانادا کمتر است؟
• پاکستان هنوز که هنوز است از سوی آمریکا به حمایت از طالبان و کمک به آنان متهم می‌شود. چرا ایران به حمایت و کمک از طالبان متهم نمی شود؟ مگر ما چه چیزمان از پاکستان کمتر است؟
• افغانستان یکی از بزرگترین تولید کنندگان مواد مخدر جهان است. چرا ایران که از افغانستان هم بزرگتراست،‌ همسایه افغانستان است، زبانش هم تقریبا با آنها یکی است از تولید کنندگان بزرگ مواد مخدر در جهان نیست؟ مگر ما چه چیزمان از افغانستان کمتر است؟
• عراق در تب و تاب خشونت می‌سوزد. چرا ایران که همسایه عراق است درگیر خشونت نباشد؟ مگر ما چه چیزمان از عراق کمتر است؟
• ترکیه سواحلی دارد بنام «آنتالیا» که توریست‌های زیادی از سراسر اروپا را هر سال به خود جذب می‌کند. چرا ایران سواحلش بر روی توریست‌ها باز نباشد؟ مگر ما از ترکیه چه کم داریم؟
• روسیه کشوری است که مردمانش به «ودکا» خوری مشهورند. چرا با اینکه روسیه از متحدان ما و همسایه سابق ما است ایرانیان به ودکا خوری تا توی چشم‌هایشان معروف نیستند؟ مگر ما چه چیزمان از روسیه کمتر است؟
• ایتالیا لکه ننگی بر پیشانی دارد بنام «مافیا». چرا ایران مافیای ایتالیائی (=پخش در سراسر جهان) نداشته باشد؟ مگر ما چه چیزمان از ایتالیا کمتر است؟
• مصر چند تائی اهرام باستانی دارد که حدود پنج هزار سال یا بیشتر قدمت دارند. چرا ایران دارای اهرام پنج هزارساله نباشد؟ مگر ما چه چیزمان از مصر کمتر است؟
• آفریقای جنوبی با مشکل «ایدز» دست به گریبان است. چرا ایران با مشکل ایدز دست به گریبان نباشد؟ مگر ما چه چیزمان از آفریقای جنوبی کمتر است؟
• نیوزلند یکی از بزرگترین (اگر نه بزرگترین) صنایع پرورش گوسفند را در جهان دارد. چرا ایران صادرات گوشت گوسفند جهان را در دست نداشته باشد؟ مگر ما چه چیزمان از نیوزلند کمتر است؟
• تایلند یکی از مهمترین منابع در آمدش فحشاء است. چرا یکی از منابع مهم درآمد ایران از راه فحشاء نباشد؟ مگر ما چه چیزمان از تایلند کمتر است؟
  می‌توانید تک تک کشورهای دنیا را به این لیست اضافه کنید و هر آنچه دل تنگتان بخواهد نتیجه بگیرید. موضوعی واحد در دو کشور مختلف را تحت هیچ عنوان نمی‌توان با هم مقایسه کرد و حکم داد. هزار و یک فاکتور مختلف دیگر مطرح است. مسائل بزرگ و پیچیده را نباید با یک مقایسه ساده یا استدلال شکسته بسته حل کرد و برایشان حکم صادر کرد.
  چرا ما هنوز دوست داریم خود را با این و آن مقایسه کنیم؟ آیا این بخاطر این است که شناخت درستی از کشور خود نداریم و ناچاریم با مقایسه خود با دیگران بفهمیم کجای کار هستیم یا به چه نیاز داریم؟